Vai Trò Của Nhà Trị Liệu (3): Giúp Cho Thân Chủ Có Khả Năng Biểu Đạt Cảm Xúc Trong Trị Liệu
.
Trong phần trước, chúng ta đã nói: Nếu một người không có khả năng TRAO ĐI cảm xúc mà giữ lại nó cho riêng mình; hoặc ở một chiều kích khác, trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng NÉM HẾT vốn liếng cảm xúc của mình vào trong đó, thì họ sẽ phải sống với tâm bệnh khổ sở
Rank đã thấy rằng, khả năng biểu đạt cảm xúc này trước hết chính khả năng BIỂU ĐẠT BẰNG LỜI NÓI. Khả năng biểu đạt cảm xúc không chỉ mang tác dụng trị liệu, nó còn thể hiện một NĂNG LỰC của một tâm hồn được chữa lành. Nó không đơn giản chỉ là sự trút bỏ cảm xúc – đấy chỉ là bước đầu tiên của quá trình, như Rank đã thấy
“Trong sự trao đi từng phần này, khả năng DIỄN TẢ CẢM XÚC BẰNG LỜI được xem như là một phương tiện BIỂU LỘ mạnh mẽ. Bước tiến bộ đầu tiên trong trị liệu, mà trước đấy chúng ta vẫn gán cho là sự trút bỏ gánh nặng của cái tôi, thường được giải thích như như là công hiệu của “lời thú nhận”. Ở góc độ thấu hiểu tâm lí học mà nói thì giải thích như vậy vẫn còn thiếu sót
Để hiểu đầy đủ hơn về cơ chế này, chúng ta hãy xem một nghiên cứu dân tộc học xuất bản gần đây về sự thú tội và chạm đến nấc thang kì diệu đầu tiên của nó từ buổi sơ khai của con người
- Người nguyên thủy tin rằng mình sẽ luôn tồn tại. Họ cho rằng, đau bệnh cũng như cái chết là do tác động bí ẩn của một vật chất có hại nào đó xâm nhập vào ta anh từ bên ngoài. Do đó, liệu pháp của họ cốt ở việc một lần nữa ĐẨY vật chất này RA BÊN NGOÀI và do đó khiến nó trở nên vô hại
Có nhiều phương cách đã được thực hiện, chẳng hạn trích máu như ở các dân tộc Nam Mĩ, hoặc uống một chất làm cho người ta ói ra, nôn mửa ra – như với các bộ tộc da đỏ Bắc Mĩ. Vật chất có hại cũng có thể bị đẩy ra ngoài bằng một cách tượng trưng hơn, như là cởi bỏ quần áo – giống như là bỏ đi một phần của bản thân, hoặc bằng cách tắm rửa. Sau cùng là một hình thức chữa lành sơ khai nổi tiếng có sức mạnh đáng kinh ngạc, đấy là nhờ một thầy thuốc kéo rút thể ngoại lai gây đau bệnh ra bên ngoài
- Vào thời trung cổ, trong nhà thờ, cuối cùng nó đã biến tướng thành các hình thức HÀNH XÁC ĐỂ CHUỘC TỘI tầm thường và dã man (bản chất nó chính là giết người). Tuy nhiên, tôi nhìn nhận việc từ bỏ cái tôi, hay một phần cơ thể thay cho toàn thể cái tôi (đang chết dần) này như một sự hi sinh, với ý nghĩa mua chuộc một phần bản thân và sự sống
Thực tế nữa là, lời thú tội diệu kì được sử dụng từ thời xa xưa, bản chất là dùng sự diệu dụng của lời nói nhằm xua đuổi đau bệnh, có nghĩa chỉ vậy thôi là có thể thải loại ra vật chất độc hại bên trong cơ thể ra bên ngoài
Bởi, nói như Kagaba, “thú tội chẳng có nghĩa gì khác ngoài việc BIẾT được điều gì bên trong chính mình”
Do vậy, nói ra đau bệnh một cách rõ ràng chính là CỰ TUYỆT đau bệnh bằng lời nói, trong đấy đã bao hàm sẵn giả định về ý tưởng về tội lỗi mà dường như vắng mặt trong phép chữa bệnh nguyên thủy
Lúc đầu, đau bệnh và cái chết được xem là do những yếu tố bên ngoài xâm nhập vào, là do bởi sự xấu ác độc của những cái khác, không có nhân tố tội lỗi cá nhân trong đấy. Song cuối cùng, như một lẽ tất yếu không thể tránh được, dường như tất cả những điều đấy đã dẫn đến việc nhận thức về tội lỗi như là một điều thuộc về cá nhân, và sau đấy nó được định nghĩa là “làm điều sai trái” (tội lỗi), mà thường xuyên nhất sai quấy trong hoạt động tính dục, bởi vì tính dục – như đã phân tích, được xem là một cái chết tiềm ẩn, trong đấy cơ thể người ta ngày càng suy kiệt đi
Ở bất kì mức độ nào, những điều này đều cho thấy rằng sự biểu đạt bằng lời này tạo thành nhân tố BIỂU HIỆN CẢM XÚC duy nhất trong hoàn cảnh trị liệu
- Nó không chỉ là một sự thay thế mang tính TƯỢNG TRƯNG cho hành động và cảm xúc, mà nó còn
- thực sự cho thấy sự chối bỏ, sự CẮT BỎ một phần cái tôi
Chúng ta có thể thấy điều tương tự xảy ra trong các triệu chứng khác, thay thế cho cảm xúc hay lời nói, chẳng hạn như hành động nôn mửa, cũng tương ứng với việc bỏ đi (hoặc trả lại) một phần của mình
Tựu chung lại KHẢ NĂNG BIỂU ĐẠT CẢM XÚC BẰNG LỜI NÓI cho thấy:
Việc ĐẨY những vật chất xấu, đẩy những điều gây nên tâm bệnh ra bên ngoài, giống như trút bỏ
Điều này có ý nghĩa cực kì quan trọng: Khi chúng ta muốn đẩy những điều xấu bẩn ác ra ngoài, tức là chúng ta THỪA NHẬN trong mình có điều đó, và thể hiện MONG MUỐN từ chối sống với nó. Đây là một bước chuyển cực kì quan trọng trong trị liệu
Vốn, con người bình thường thì u u mê mê. Họ có thể đau khổ mệt mỏi, nhưng để bảo họ thừa nhận trong mình có điều xấu bẩn ác thì thật khó vô cùng
Khả năng biểu đạt này hàm ý rằng: Một người đã phải trải qua một quá trình nội quan – QUAN SÁT nội tâm cực kì mệt nhọc, đau khổ - chúng ta vẫn hay gọi là “đấu tranh nội tâm”, cho đến lúc ta NGUYỆN Ý nói ra
Cùng với việc đẩy những tiêu cực, điều xấu bẩn ác ra khỏi thân thể và tâm trí, chúng ta cũng xem như CẮT BỎ một phần cái tôi của mình
Như chúng ta đã biết, cái tôi này là một lớp vỏ nhân cách được xây dựng nên thôi, nó không phải là thật, nó chưa chắc là những điều chúng ta lựa chọn. Chưa kể chúng ta xây dựng nên nó từ những sự phản kháng, kháng cực, tiêu cực với đời
Với việc biểu đạt cảm xúc bằng lời, chúng ta đồng thời quá trình THÁO RỠ các bức tường phòng vệ để tiếp nhận những điều mới: những điều do chính chúng ta LỰA CHỌN và XÁC QUYẾT
Một việc quan trọng nữa, lời nói đấy phải do chính người đấy NÓI RA, chứ không phải lí thuyết, không phải lời nhà trị liệu mớm cho. Và để thân chủ CHÍNH MIỆNG nói ra, nhà trị liệu lại phải có những “thủ pháp” cực kì công phu
Chúng ta đang đi đến chặng cuối cùng của trị liệu ý chí, đừng bỏ qua phần tiếp theo nhé
---
<Theo LIỆU PHÁP Ý CHÍ + CÁI THẬT VÀ THỰC TẠI I Otto Rank, Trần Khánh Ly & Oopsy team dịch>
Mọi thắc mắc xin liên hệ:
E: pr.oopsy.vn@gmail.com G: oopsy.vn P: 0968 523 147 | 0968 523 147
