Checklist để kiểm soát vấn đề thường có dạng quy trình. Khi nhắc đến quy trình chúng ta thường nghĩ đến cái gì? Quy trình, chu trình, dây chuyền... - một cỗ máy. Cỗ máy có các bước của nó, không thể đảo ngược, không thể sắp xếp lại, bạn buộc phải làm tuần tự. Vận hành một cỗ máy chính là làm theo một checklist quy trình. Bạn nhớ chứ, checklist được sử dụng chính thức lần đầu trong việc vận hành một cỗ máy – máy bay Model 299.
Ngay trong cấu tạo của nó, mọi cỗ máy luôn quy định một quy trình chuẩn để tương tác. Mọi cỗ máy đều quy định sẵn một checklist chuẩn. Nắm được checklist này ta mới có thể vận hành nó cho tốt. Nếu không nắm rõ, thì luôn luôn có trục trặc xảy ra. Thật ra, mọi thứ quanh ta đều có thể được nhìn nhận như một cỗ máy. Chẳng hạn cơ thể người cũng là sản phẩm của một cỗ máy.
Chúng ta đâu có “bùm” một cái “hiện nguyên hình” ở đây. Quá trình hình thành cơ thể một đứa trẻ trong bụng mẹ cũng có quy trình. Có những bộ phận tạo ra trước, có những bộ phận tạo ra sau. Các bộ phận kết hợp với nhau lại tạo thành một cỗ máy mới hoàn chỉnh. Nếu đứa trẻ thiếu, hoặc khuyết tật ở một bộ phận nào đấy, ta biết chắc là đã có trục trặc xảy ra trong suốt quá trình. Cỗ máy - cơ thể người mẹ đã gặp bất ổn nào đó.
Hiểu rõ cỗ máy sẽ hiểu rõ sản phẩm của nó. Biết được cơ thể người mẹ có vấn đề gì hoặc có khả năng gặp vấn đề gì, bác sĩ có thể kiểm soát những gì xảy ra với đứa trẻ. Cho nên, hiểu rõ quy trình rất quan trọng. Biết được quy trình đúng, mới sửa được lỗi sai. Quy trình chuẩn mới tạo ra sản phẩm chuẩn, không thể sai lệch.
Suy nghĩ theo lối đó, ta có thể nhìn nhận mọi lỗi ở xung quanh là lỗi quy trình – do sai quy trình hoặc bước nào đó trong quy trình gặp vấn đề. Chẳng hạn, nhân cách con người được tạo thành theo quy trình. Có 5 bước – 5 giai đoạn xây dựng nhân cách:
Bắt chước. Con người ban đầu phải có nỗ lực bắt chước, mô phỏng thế giới xung quanh. Dễ thấy, đấy cũng là bước đầu để trẻ nhỏ có thể học nói.
Thâm nhập. Các giá trị đóng vai trò định dạng cách thức mà con người tương tác với ngoại giới được đưa vào.
Kiến tạo. Định hình nên trí tuệ, tính cách hoặc nhân phẩm.
Hành sự. Cụ thể hóa các giá trị thuộc về bên trong con người thành những thứ được cố định bên ngoài.
Đời sống. Con người có được đời sống của mình.
Nếu thiếu đi một trong những khâu này, việc hình thành đời sống không còn xuôi thuận nữa. Nếu có lỗi sai trong nhân cách, theo nghĩa con người không có được những đức tính, phẩm chất nên có, thì chắc chắn đã có một bước nào đó bị sai lệch. Chẳng hạn ở bước thứ hai, rất có thể những giá trị sai lệch đã bị đưa vào thay vì những giá trị tốt đẹp. Thay vì cư xử với nhau một cách vô tư thì con người ta thường ích kỉ, chỉ muốn so sánh tôn cao mình. Thay vì hòa ái thì con người tỏ vẻ hòa ái bằng những lời cầu tình, kích động. Thay vì sống có phẩm giá thì chỉ mưu lợi cho bản thân.
Để hình thành một thói quen chính là một quá trình điển hình trong hình thành nhân cách. Chẳng hạn bạn muốn rèn thói quen thức dậy lúc 6h. Những lần đầu chính là bắt chước, thường cảm thấy rất khó. Đến khi bắt đầu quen là đã vào trạng thái thâm nhập, tự động tỉnh giấc khi gần đến giờ. Bạn có bao giờ định ngủ dậy lúc 6h mà 5h30 đã tự tỉnh giấc, xem đồng hồ rồi lại ngủ tiếp? Có một thứ đã hình thành trong bạn, luôn luôn nhắc nhở bạn về mốc 6h. Đến giai đoạn kiến tạo, thì 6h dậy là đạo đức. Nếu có lỡ dậy muộn hơn, bạn sẽ cảm thấy rất tệ. Khi ấy bạn không chống nổi việc dậy lúc 6h nữa, nó là một phần của bạn...
Nhưng nếu rút đi mất một giai đoạn ở trên, các giai đoạn sau sẽ hỏng hết. Nếu từ đầu bạn không có kỉ luật, khi mở mắt dậy lúc 5h30 lại ngủ tiếp đến 6h30, cứ mặc cả lần lữa, vậy thì không bao giờ hình thành được thói quen đó. Nó sẽ luôn là một gánh nặng, áp lực. Tai hại hơn, nếu khong hình thành được thói quen dậy sớm, thứ hình thành trong bạn sẽ là tính trì hoãn mặc cả. Chính là thứ bạn đã thực hiện trong cả quy trình đó! Nếu không cố để có cái bạn cần, bạn sẽ nhận được thứ mình không hề muốn. Ngang trái thế đấy! Nên hãy nhớ, các bước trong quy trình – checklist đó đều phải được thực hiện đầy đủ, chính xác.
Mọi thắc mắc xin liên hệ:
E: pr.oopsy.vn@gmail.com G: oopsy.vn P: 0968 523 147 | 0968 523 147
