Ai cũng có nỗi sợ hãi, trừ khi không còn cảm xúc gì, chỉ là nỗi sợ biểu hiện như thế nào. Không kể đến "chứng sợ xã hội" và "chứng sợ khoảng trống", "chứng sợ cụ thể" khó thống kê toàn bộ đối tượng gây nên sự sợ hãi con người. Từng nỗi sợ lại thể hiện vấn đề tâm lí nhất định.
"Chứng sợ cụ thể" tập trung các đối tượng vào bốn nhóm: tình huống, động vật, y tế, môi trường tự nhiên. Bài viết đưa ra động cơ tâm lí đằng sau một số chứng sợ phổ biến, bạn có thể khám phá nhiều điều về chính bạn thông qua những nỗi sợ này.
1. Sợ độ cao
Chứng sợ độ cao tác động khoảng 23 triệu người trưởng thành. Nỗi sợ hãi này dễ dẫn tới sự lo lắng tổn thương, tránh những nơi cao. Bạn có thể đi rất xa để tránh những nơi cao như cầu, tháp, toà nhà cao tầng… Suy nghĩ này cho thấy nỗi sợ đã tiến hoá như một phản xạ với không gian, suy nghĩ nếu ngã từ trên cao đặt ra mối nguy hiểm đáng kể. Cảm giác đứng từ trên cao nhìn xuống khoảng không thật đáng sợ với người yếu tim.
Chứng sợ độ cao cho thấy nhiều hơn về bạn, không phải chỉ phản ánh ám ảnh sợ chết hay tổn hại thân thể. Cuộc sống còn có những đỉnh cao bạn muốn chinh phục như mức lương cao hơn, chức vụ cao hơn, trở nên cao cả hơn. Những đỉnh cao đều hấp dẫn, vinh quang nhưng phải đánh đổi bằng nỗ lực lớn tương đương.
Về cơ bản bạn phải hi sinh nhiều điều, gánh vác thêm trách nhiệm, buông bỏ những mong cầu an nhàn. Giống như leo núi, trèo càng cao càng có thể ngã đau, bạn có dám đương đầu với thách thức ngày một lớn, chấp nhận các nguy cơ, vứt lại những thứ ràng buộc trì kéo bạn xuống? Quyết tâm vươn tới tầm cao sẽ không thấy những hiểm nguy ở phía dưới là vấn đề, vì bạn đang hướng tới những tầm cao hơn phía trước.
2. Sợ bay
Chứng sợ đi máy bay khá phổ biến dù tai nạn máy bay rất hiếm khi xảy ra. Triệu chứng phổ biến liên quan đến nỗi sợ bay gồm run rẩy, tim đập nhanh, cảm thấy mất phương hướng. Chứng sợ bay đôi khi khiến bạn không dám đi máy bay. Cũng không ngạc nhiên vì máy bay tuy được xếp vào phương tiện an toàn nhưng nếu xảy ra tai nạn lại thường rất kinh khủng.
Nếu bạn sợ bay, chắc hẳn bạn cũng mắc chứng sợ khoảng trống, tức là sợ mắc kẹt trong không gian đóng không có lối thoát khi gặp sự cố, ở đây chính là trong máy bay. Tình huống đi máy bay mang tính điển hình bởi nó gắn với phương tiện kín, nằm trong không gian rộng mở không thấy phương hướng hơn nữa là giữa bầu trời khi bay.
Bạn cảm nhận được sự bất lực, không thể làm chủ tình huống này trong khi bạn luôn muốn làm chủ tài sản, không gian của mình. Vì thế bạn nên cải sửa từ tâm lí gốc rễ đó nếu muốn gạt bỏ chứng sợ bay.
3. Sợ chó
Nỗi sợ chó thường gắn với trải nghiệm cá nhân cụ thể theo kiểu một con chó từng cắn bạn trong thời thơ ấu. Sự kiện này cũng gây ra chấn thương tâm lí, dẫn đến phản ứng sợ chó kéo dài đến tuổi trưởng thành.
Nỗi ám ảnh đặc biệt này khá phổ biến. Nhiều người không thể đi qua một đoạn đường khi mới chỉ nhìn thấy chó ở gần đó, nghe tiếng chó sủa, thậm chí chỉ vì biết có chó sống ở nhà hàng xóm.
Không chỉ do sự e sợ loài có răng nanh, ám ảnh tổn thương từ quá khứ, chứng sợ chó, hay sợ chó cắn, còn phản ánh tâm lí sâu hơn. Thực ra việc chó cắn không gây đau đớn, nguy hiểm quá lớn, trừ trường hợp chó dại, nhưng sự tấn công trực diện, bất ngờ lên thân thể khiến bạn hoảng sợ. Bên cạnh đó, chó là động vật nuôi quen thuộc của con người, biểu tượng của sự trung thành bảo vệ cho giá trị nó đi theo.
Nỗi sợ chó cắn chứng tỏ bạn dễ lưu tâm những tổn thương lặt vặt từ những người xung quanh, sợ sự phản bội hoặc sự trừng phạt khi làm tổn thương người khác. Chó không đến mức đáng sợ như bạn nghĩ.
4. Sợ chuột
Những người sợ động vật có đối tượng loài cụ thể khác nhau, điều thú vị ở chỗ nỗi sợ tập trung ở những loài nhỏ, ít gây nguy hiểm. Một số loài vật hay nằm trong danh sách gồm các loài nhện, côn trùng, chuột. Có lẽ khả năng tiếp xúc thấp với các loài ăn thịt nguy hiểm như sư tử, hổ, báo, cá sấu khiến nỗi sợ những loài động vật đó giảm đi.
Ở Việt Nam, nỗi sợ chuột cực kì phổ biến, nhất là với phụ nữ. Chứng sợ chuột không hẳn vì sợ nguy hiểm, đơn giản vì vẻ ngoài của nó khiến bạn rùng mình, chỉ việc nhìn thấy đã làm bạn phát hoảng, mất hết bình tĩnh.
Tạm coi chuột là đại diện của mấy loài nhỏ, khá vô hại nhưng vẫn đáng sợ với bạn, tại sao con người vốn to lớn hơn, có sức mạnh thể chất hơn lại sợ chúng? Bạn có thể trả lời vì bạn thấy ghê tởm, không thể chấp nhận chúng. Nhận định đó phản ánh một sự thật về tâm lí: cảm giác ghê tởm điều gì khiến bạn sợ điều đó, có nghĩa điều đó kiểm soát bạn chứ không phải ngược lại.
Ở mức sâu hơn, cám giác ghê sợ còn chứng tỏ bạn lưu giữ điều gì đó trong chính bạn tương đồng với điều bạn ghê sợ. Nhưng gác các cơ chế tâm lí này sang một bên, chúng ta có thể dừng ở điểm cơ bản rằng bạn vẫn chú trọng vào vẻ bên ngoài cùng quan niệm những người xung quanh tác động.
Bạn thử nhìn những con chuột bạch người khác nuôi trong lồng sạch sẽ hay nhìn con sóc rất giống chuột xem, chúng cũng đáng yêu đúng không. Chỉ việc giảm bớt tâm phân biệt đi cũng sẽ giúp bạn thấy khá hơn.
Nguồn tham khảo: verywell
Mọi thắc mắc xin liên hệ:
E: pr.oopsy.vn@gmail.com G: oopsy.vn P: 0968 523 147 | 0968 523 147
